काठमाडौं । नेपालको प्रमुख धार्मिक तथा पर्यटकीय गन्तव्य पाथीभरा देवी मन्दिरसम्म पुग्न निर्माण हुन लागेको केबलकार परियोजनाले धार्मिक पर्यटनको प्रवर्द्धन, स्थानीय अर्थतन्त्रको विकास, रोजगारी सृजना तथा पूर्वाधार विस्तारमा महत्वपूर्ण योगदान दिने अपेक्षा गरिएको छ। नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष तथा पाथीभरा देवी दर्शन केबलकार प्रालिका अध्यक्ष चन्द्र ढकालले शनिबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा केबलकारको आवश्यकता, फाइदा र वातावरणीय सन्तुलन कायम गर्ने योजनाबारे जानकारी गराएका छन्।
उनले केबलकार निर्माणका विषयमा विभिन्न स्तरबाट फैलाइएको गलत प्रचारलाई खण्डन गर्दै यो परियोजनाले धार्मिक तथा सांस्कृतिक मूल्यमान्यताहरूलाई सुदृढ बनाउने बताए। साथै, मन्दिर परिसरको प्राकृतिक र ऐतिहासिक सौन्दर्यलाई कुनै असर नपर्ने उनले प्रष्ट पारे। परियोजना सञ्चालनका लागि सबै कानुनी प्रक्रिया पूरा भइसकेको उल्लेख गर्दै उनले विकासका लागि सबै पक्षबाट सहयोग आवश्यक रहेको बताए।
१. लामो प्रतीक्षापछि अघि बढ्दै केबलकार परियोजना
यस केबलकार परियोजनाको अनुमति लामो समयअघि प्राप्त भए पनि विभिन्न कारणले काम अघि बढ्न सकेको थिएन। करिब दुई वर्षअघि आइएमई समूहको संलग्नतासँगै परियोजनाले तीव्र गति लिएको छ।
२. धार्मिक तथा ऐतिहासिक महत्व जोगाउँदै आधारभूत संरचना
केबलकारको माथिल्लो स्टेसनमा तीर्थयात्रीहरूको सुविधाका लागि आवश्यक पर्ने पानी, शौचालय र अक्सिजनजस्ता आधारभूत संरचना मात्र निर्माण गरिनेछ। मन्दिर परिसर तथा वरपरका क्षेत्रहरूको ऐतिहासिकता, पर्यावरणीय सौन्दर्य र सांस्कृतिक पहिचानलाई कुनै असर नपर्ने अध्यक्ष ढकालले प्रस्ट पारे।
३. सबै उमेर समूहका तीर्थयात्रीका लागि सुविधा
केबलकार सञ्चालन भएपछि बालबालिका, वृद्धवृद्धा, शारीरिक रूपमा अशक्त तथा उकालो-ओरालो यात्रा गर्न कठिन हुनेहरूलाई पाथीभरा मन्दिरसम्मको यात्रा सहज हुनेछ। पैदल यात्रा गर्न चाहनेहरूका लागि हालको बाटो यथावत् रहने भएकाले केबलकारले कुनै अवरोध सिर्जना नगर्ने ढकालले बताए।
४. स्वदेशी तथा विदेशी तीर्थयात्री र पर्यटकको वृद्धि
नेपालका प्रमुख धार्मिक तथा पर्यटकीयस्थलहरूमध्ये एक पाथीभरा मन्दिरमा केबलकार सञ्चालन भएपछि स्वदेशी तथा विदेशी तीर्थयात्रीहरूको संख्यामा उल्लेख्य वृद्धि हुने विश्वास गरिएको छ।
५. ३ अर्ब लागतको परियोजना, ३०० जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारी
परियोजनाको कुल अनुमानित लागत करिब ३ अर्ब रुपैयाँ रहेको छ। केबलकार सञ्चालनमा आएपछि करिब ३०० जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाउनेछन्, जसमा ८० प्रतिशत स्थानीयहरूलाई प्राथमिकता दिइने छ।
६. स्थानीयलाई सेयर तथा लगानीको अवसर
आइएमई ग्रुपले यसअघि निर्माण गरेका अन्य पर्यटन पूर्वाधार परियोजनाहरूमा जस्तै पाथीभरा केबलकारमा पनि स्थानीयलाई सेयर तथा लगानीको अवसर प्रदान गरिनेछ।
७. स्थानीय उत्पादन प्रवर्द्धनमा योगदान
केबलकार सञ्चालनपछि तीर्थयात्री तथा पर्यटकको संख्यामा वृद्धि हुने भएकाले स्थानीय कृषि उत्पादन, घरेलु तथा हस्तकलाका सामग्रीहरूको खपत र बजार विस्तार हुनेछ। यसले स्थानीय व्यवसायीहरूलाई प्रत्यक्ष फाइदा पुर्याउनेछ।
८. होटल, यातायात तथा व्यवसायको विस्तार
मेची राजमार्गको झापा क्षेत्रदेखि तमोर कोरिडोर हुँदै सुनसरीको बराह क्षेत्रसम्म होटल, रेस्टुरेन्ट, यातायातलगायतका व्यवसायहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि हुनेछ। यसले पर्यटनसम्बद्ध व्यवसायीहरूलाई प्रत्यक्ष फाइदा पुर्याउनुका साथै स्थानीय तथा केन्द्रीय सरकारलाई राजस्व संकलनमा सहयोग पुर्याउनेछ।
९. वातावरणीय सन्तुलन कायम राख्न वृक्षरोपण अभियान
परियोजनाले वातावरणीय प्रभावलाई न्यून गर्ने उद्देश्यसहित केबलकारको ट्र्याक क्षेत्रमा काट्नुपर्ने प्रत्येक रुखको सट्टा २५ वटा वृक्षरोपण गर्ने नीति लिएको छ। रोपिएका ती वृक्षलाई पाँच वर्षसम्म आयोजनाले नै स्याहार संरक्षण गरी नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गरिनेछ।
१०. भौगोलिक कठिनाइ हटाउँदै यात्रालाई सहज बनाउने
पाथीभरा क्षेत्र विकट भौगोलिक अवस्थिति, उच्च उचाइ तथा ठाडो उकालो बाटोका कारण यात्रा गर्न चुनौतीपूर्ण छ। विशेष गरी शारीरिक रूपमा अशक्त, बालबालिका, वृद्धवृद्धा तथा बिरामीहरूका लागि यो यात्रा कठिन हुने भएकाले केबलकारले उनीहरूलाई सहज यात्रा प्रदान गर्नेछ।
११. निजी क्षेत्रको लगानीलाई प्रोत्साहन
अध्यक्ष ढकालले विकास निर्माणका कार्यहरूमा अनावश्यक वादविवाद हुनु मुलुकको लागि हितकर नभएको बताए। कानुनी प्रक्रिया पूरा भएका परियोजनाहरूमा अवरोध गर्नु निजी क्षेत्रको लगानीलाई निरुत्साहित गर्ने भएकाले यसतर्फ ध्यान दिनुपर्ने उनले उल्लेख गरे।
१२. सातै प्रदेशमा पर्यटन पूर्वाधारको विकास लक्ष्य
नेपाललाई पर्यटनमैत्री गन्तव्य बनाउन सातै प्रदेशमा ठूला पर्यटन पूर्वाधार विकास गर्ने योजना रहेको अध्यक्ष ढकालले जानकारी दिए। यसले पर्यटन प्रवर्द्धन मात्र नभई रोजगारी सृजना तथा समग्र आर्थिक वृद्धिमा टेवा पुर्याउने उनको भनाइ छ।
१३. नेपालमा विदेशी लगानी भित्र्याउने प्रयासलाई असर गर्ने सम्भावना
अध्यक्ष ढकाल नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको नेतृत्वको हैसियतले विभिन्न मुलुकहरूमा पुगेर विदेशी लगानी भित्र्याउन पहल गरिरहेका छन्। तर, स्वीकृति पाइसकेको परियोजनामा समेत अवरोध सिर्जना हुँदा नेपालको लगानी वातावरणबारे विश्वभर नकारात्मक सन्देश जाने उनको चिन्ता छ।
१४. धार्मिक सहिष्णुता कायम राख्दै विकास निर्माण
पाथीभरा देवी नेपालीहरूका लागि आस्थाको केन्द्र भएकाले यहाँ केबलकार निर्माणले कुनै धर्म, जाति वा संस्कृतिमा असर नगर्ने ढकालको दाबी छ। बरु, यसले धार्मिक पर्यटन प्रवर्द्धन गर्दै स्थानीय क्षेत्रको समृद्धिमा सहयोग पुर्याउने उनले बताए।
निष्कर्ष
पाथीभरा केबलकार परियोजनाले धार्मिक तथा पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्द्धन, स्थानीय अर्थतन्त्रको मजबुती, रोजगारी सिर्जना, पूर्वाधार विकास तथा वातावरणीय सन्तुलन कायम गर्न विशेष योगदान दिने अपेक्षा गरिएको छ। कानुनी प्रक्रिया पूरा गरेर अघि बढेको यो परियोजनामा सबै पक्षबाट सकारात्मक सहयोग आवश्यक रहेको अध्यक्ष ढकालको भनाइ छ।
