काठमाडौँ — नेपाली कांग्रेसको वर्तमान विधानअनुसार सभापति शेरबहादुर देउवाको कार्यकाल २०८२ सालको मंसिरमा समाप्त हुँदैछ। त्यसपछिका लागि उनी थप एक वर्ष मात्र सभापतिको जिम्मेवारीमा रहन पाउनेछन्। विधानले तोकेको सीमाका कारण देउवा पुनः सभापतिको उम्मेदवार बन्न नपाउने स्थिति सिर्जना भएको छ।
नयाँ नेतृत्व चयनको तयारीस्वरूप कांग्रेसभित्र आन्तरिक ध्रुवीकरण शुरु भइसकेको छ। अहिलेसम्म शेखर कोइराला, गगन थापा र संस्थापन पक्षका ‘सात भाइ’ गरी तीन प्रमुख समूह सक्रिय देखिन्छन्। ती सात नेतामध्ये तीन जना पहिले नै सभापतिका दावेदार भइसकेका छन् भने अन्य चार जना पनि पार्टीका महत्वपूर्ण जिम्मेवारी सम्हालेका नेता हुन्।
संस्थापन पक्षका सात नेताहरूले पछिल्लो समय आपसमा समन्वय तीव्र बनाएका छन्। उनीहरूले देउवा समूहको निरन्तरतासहित पार्टीको नेतृत्व आफ्नै गुटभित्रै राख्ने र साझा उम्मेदवार चयन गर्ने उद्देश्यका साथ छलफल अगाडि बढाएका छन्। यो प्रयास गत चैत १६ गते पूर्वउपसभापति विमलेन्द्र निधिको निवासबाट सुरु भई हालै डा. शशांक कोइरालाको निवासमा पुनः देखिएको हो।
बीपी कोइराला, गणेशमान सिंह र महेन्द्र नारायण निधिका सन्तान — शशांक, प्रकाशमान र विमलेन्द्र निधिले विरासतको लन्च मिटिङ गर्दै यो सक्रियता अघि बढाएका हुन्। यस समूहमा देउवा पक्षबाटै उपसभापतिमा निर्वाचित पूर्णबहादुर खड्का भने समेटिएका छैनन्। स्वास्थ्य समस्याका कारण खड्का पछिल्लो छलफलमा अनुपस्थित भएका हुन्।
यी सात नेताहरूमा डा. शशांक कोइराला, कृष्णप्रसाद सिटौला, प्रकाशमान सिंह, विमलेन्द्र निधि, गोपालमान श्रेष्ठ, विजय गच्छदार र डा. प्रकाशशरण महत रहेका छन्। सिटौला र प्रकाशमान कांग्रेसको १३औँ महाधिवेशनका निर्वाचित महामन्त्री हुन्। सिटौला भने पार्टीमा प्रभावशाली भूमिकामा रहेका बेला प्रकाशमानसँग टकरावको इतिहास बोकेको मानिन्छ।
पूर्वमहामन्त्री निधि अलग समूहबाट महामन्त्री बनेका थिए भने एकीकृत कांग्रेसमा देउवा पक्षबाट उपसभापति भएका थिए। तीनैजना — सिटौला, प्रकाशमान र निधि — सभापतिका लागि उम्मेदवारी घोषणा गरिसकेका छन्। डा. शशांक पनि नेतृत्वका आकांक्षी रहेको खुलासा गरेका छन्।
बीपी कोइरालाको भनाइ उद्धृत गर्दै शशांकले धर्म स्वतन्त्र रहेको विचार व्यक्त गरेका छन्। उनले आफू धार्मिक स्वतन्त्रताको पक्षमा उभिएको र हिन्दू राष्ट्र स्थापनाको पक्षमा नभएको बताएका छन्।
यसैबीच, पूर्वमहामन्त्री सिटौलाले संविधान कार्यान्वयनलाई प्रमुख एजेन्डा बनाएका छन्। उनले पूर्ण रूपमा संविधान कार्यान्वयन नगरी संशोधनको चर्चा गर्नु गलत भएको भन्दै त्यसविरुद्ध आवाज उठाउँदै आएका छन्। अर्कोतर्फ, विमलेन्द्र निधिले समावेशी लोकतन्त्र र संघीयताको संरक्षणमा कांग्रेसको अग्रसरता अपरिहार्य रहेको बताइरहेका छन्।
उपप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका प्रकाशमान सिंह संविधान कार्यान्वयन र नागरिक जिम्मेवारीका विषय लिएर देशव्यापी अभियानमा छन्। गोपालमान श्रेष्ठ र विजय गच्छदार पनि आफ्नो सक्रियता बढाउँदै सभापतिको आकांक्षा व्यक्त गर्दै आएका छन्। गच्छदार हालसम्म सभापति बन्ने सार्वजनिक दाबी नगरे पनि आन्तरिक रूपमा सक्रिय देखिन्छन्।
प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत पनि सभापतिको सम्भावित उम्मेदवारका रूपमा अघि आएका छन्। देउवाले उनलाई प्रवक्ताको जिम्मेवारी दिँदै पार्टीको केन्द्रीय भूमिकामा राखेका छन्। महतले १५औँ महाधिवेशनमा टिममा सहमति नजुटे साझा उम्मेदवार बन्ने तयारी गरेका छन्।
देउवा समूहकै एक नेताका अनुसार, ती नेताहरू देउवाको नजिक बसेर काम गरिसकेकाले देउवाको समर्थन पाउने अपेक्षा राखेका छन्। तर, देउवाले हालसम्म कसैलाई खुलेर समर्थन गर्ने संकेत नदिएको बताइएको छ।
