इन्टरनेट सेवा अवरुद्ध: सरकारी निर्णयका कारण देशभर प्रभाव
काठमाडौं – सरकारले भारतीय कम्पनी एयरटेललाई इन्टरनेट ब्यान्डविथबापत तिर्नुपर्ने करिब ६ अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी रोक्दा देशभर इन्टरनेट सेवामा गम्भीर समस्या उत्पन्न भएको छ। आइतबार साँझ ८ बजेपछि वर्ल्डलिंक, सीजी, डिसहोम, सुबिसु, भायनेटलगायतका इन्टरनेट सेवा प्रदायकहरूको सेवा अवरुद्ध हुँदा लाखौं प्रयोगकर्ताहरू प्रभावित भएका छन्।
इन्टरनेट सेवा प्रदायक संघ (आइएसपान)का अध्यक्ष सुधीर पराजुलीका अनुसार भारतीय कम्पनी एयरटेलले नेपाललाई आपूर्ति गर्ने इन्टरनेट सेवा केही समयका लागि रोकेको छ। ‘हामीले सरकारले पटक–पटक अनुरोध गरिसकेका छौं, तर दुई वर्षदेखि बक्यौता रकम भुक्तानी नभएकै कारण यस्तो अवस्था आएको हो,’ पराजुलीले भने।
नेपालमा करिब ७० प्रतिशत इन्टरनेट ब्यान्डविथ भारतबाट आउने भएकाले यस्तो समस्या उत्पन्न भएको हो। सरकारको निर्णयका कारण इन्टरनेट सेवा निरन्तर राख्न कठिन भएको सेवा प्रदायकहरूको भनाइ छ।
सरकारी नीतिप्रति असन्तुष्टि
इन्टरनेट सेवा प्रदायकहरूले सरकारलाई पटक–पटक विदेशी मुद्रा सटहीको अनुमति दिन आग्रह गरे पनि प्रशासनिक अवरोधका कारण रकम भुक्तानी अड्किएको छ। दूरसञ्चार सेवा प्रदायकहरूका अनुसार सरकारले इन्टरनेट मर्मत सम्भारसम्बन्धी रकमलाई करको दायरामा ल्याउने प्रयास गरेपछि समस्या झन् जटिल बनेको हो।
आइएसपानका अनुसार सरकारले सेवा प्रदायकहरूलाई करको भार थोपर्ने तर विदेशी भुक्तानीको प्रक्रिया सहज नगर्ने नीति अपनाएको छ। ‘निजी क्षेत्रलाई विभेदकारी ढंगले हेर्ने, सरकारी कम्पनीहरूलाई मात्र सुविधा दिने प्रवृत्ति गलत हो,’ पराजुलीले थपे।
समस्याको समाधान के?
सेवा प्रदायकहरूले इन्टरनेट ब्यान्डविथ खरिद गर्दा लाग्ने भुक्तानी तुरुन्तै सिफारिस गर्नुपर्ने, लाइसेन्स नवीकरण प्रक्रिया सहज बनाउनुपर्ने र आयकर तथा रोयल्टी सम्बन्धी अवरोध हटाउनुपर्ने माग गरेका छन्।
डिजिटल युगमा इन्टरनेट सेवा अवरुद्ध हुँदा देशकै आर्थिक, शैक्षिक तथा व्यवसायिक क्षेत्रमा गम्भीर असर पर्ने भएकाले सरकार गम्भीर बन्नुपर्ने आइएसपानको चेतावनी छ। अन्यथा, आगामी दिनमा इन्टरनेट सेवा झन् संकटमा पर्न सक्ने सम्भावना रहेको विज्ञहरूको भनाइ छ।
एयरटेललाई भुक्तानी नहुँदा नेपालको इन्टरनेटमा समस्या
नेपालका इन्टरनेट सेवा प्रदायक (आईएसपी) हरूले भारतको एयरटेल कम्पनीलाई इन्टरनेट ब्यान्डविथको भुक्तानी नदिँदा समस्या उत्पन्न भएको छ। आईएसपी संघ नेपाल (ISPAN) का अध्यक्ष सुधीर पराजुलीका अनुसार करिब ६ अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी बाँकी रहेको छ, जसका कारण एयरटेलले कुनै पनि बेला नेपालको इन्टरनेट सेवा अवरुद्ध गर्न सक्छ।
पराजुलीले यस विषयमा सम्बन्धित निकायलाई पटक–पटक जानकारी गराइए पनि आवश्यक पहल नभएको बताएका छन्। दुई वर्ष बितिसक्दा पनि समस्या समाधान नभएकाले नेपालका इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरू प्रभावित हुने खतरा बढेको छ।
